THÁI LAN - CAMPUCHIA: CHIẾN SỰ BƯỚC VÀO GIAI ĐOẠN NGUY HIỂM MỚI!

LIÊN HIỆP HỘI - Ngày 16 tháng 12 năm 2025

O'Smach, Campuchia – Căng thẳng dọc biên giới Thái Lan–Campuchia đã leo thang một cách đáng sợ, bước vào một giai đoạn nguy hiểm mới có nguy cơ kéo Đông Nam Á vào một cuộc khủng hoảng khu vực rộng lớn hơn.

Điểm khởi phát là một cuộc tấn công bằng pháo binh của Thái Lan đã bắn trúng một cơ sở thuộc sở hữu của một công ty Trung Quốc tại khu vực O’Smach của Campuchia. Vụ tấn công đã lập tức gây ra một chuỗi phản ứng trả đũa dữ dội.

Ngay sau vụ pháo kích, Campuchia đã đáp trả bằng một hành động leo thang quân sự chưa từng có: bắn dồn dập các tên lửa BM-21 và RM-70 về phía các vị trí của quân đội Thái Lan.

Đáp lại, Không quân Hoàng gia Thái Lan đã tung ra các cuộc không kích mới bằng các chiến đấu cơ F-16 và Gripen, cho thấy cả hai bên đã sẵn sàng sử dụng các phương tiện chiến đấu tiên tiến nhất trong kho vũ khí của mình.

"Đây không còn là một cuộc đối đầu nhỏ lẻ nữa. Việc sử dụng tên lửa và chiến đấu cơ cho thấy cả Bangkok và Phnom Penh đều đang đẩy giới hạn chiến tranh lên mức tối đa. Mối lo ngại lớn nhất là việc kiểm soát tình hình đang tuột khỏi tay họ," một nhà phân tích quốc phòng giấu tên nhận định.

Điều khiến tình hình càng trở nên phức tạp và nguy hiểm là việc cơ sở bị tấn công thuộc sở hữu của Trung Quốc. Bắc Kinh đã bày tỏ sự thất vọng và giận dữ sâu sắc trước vụ pháo kích.

Sự kiện này ngay lập tức làm dấy lên những câu hỏi lớn:

• Động thái tiếp theo của Trung Quốc là gì? Liệu Bắc Kinh có thể gia tăng hỗ trợ quân sự cho Campuchia như một hành động phản đối và bảo vệ lợi ích của mình hay không?

  
  

• Một sự can thiệp trực tiếp hay gián tiếp của Trung Quốc có thể làm thay đổi hoàn toàn cục diện khu vực.

Khi chiến sự gia tăng, hàng ngàn dân thường đang tháo chạy khỏi khu vực biên giới để tìm nơi trú ẩn, tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo khẩn cấp.

Trong khi đó, tiếng nói quốc tế đang vang lên mạnh mẽ. Các quan chức Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế đã khẩn trương kêu gọi hai bên ngừng bắn ngay lập tức và quay lại bàn đàm phán.

Tuy nhiên, với việc cả hai bên đều đang tăng cường hoạt động và không có dấu hiệu nhượng bộ, mọi con mắt trên thế giới đang đổ dồn về khu vực biên giới này.

Liệu cuộc xung đột này có thể được kiềm chế, hay sự trả đũa leo thang và sự dịch chuyển của các liên minh sẽ đẩy Đông Nam Á vào một cuộc chiến tranh khu vực? Tương lai của hòa bình và ổn định khu vực đang đứng trước một lằn ranh mỏng manh.

Căng thẳng dữ dội giữa Thái Lan và Campuchia không chỉ giới hạn ở biên giới của họ mà còn gây ra những cơn sóng lớn lan truyền khắp Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đặc biệt là Việt Nam – quốc gia có chung đường biên giới dài với Campuchia và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định khu vực.

Là một thành viên của ASEAN, Việt Nam đang đứng trước một tình thế ngoại giao khó khăn. Hà Nội có mối quan hệ sâu sắc, đa chiều với cả Phnom Penh và Bangkok, đặt Việt Nam vào vị trí trọng tài tiềm năng, nhưng cũng là bên chịu ảnh hưởng trực tiếp nếu xung đột vượt ngoài tầm kiểm soát.

"Sự ổn định tại biên giới Tây Nam có ý nghĩa sống còn đối với Việt Nam. Một cuộc chiến tranh toàn diện sẽ không chỉ gây ra làn sóng người tị nạn tiềm tàng qua biên giới mà còn làm gián đoạn các hành lang kinh tế quan trọng, và nguy hiểm hơn là làm suy yếu toàn bộ cơ chế hợp tác an ninh của ASEAN," Tiến sĩ Trần Văn An, chuyên gia nghiên cứu Biển Đông và quan hệ quốc tế tại Hà Nội, nhận định.

Các nhà hoạch định chính sách Việt Nam chắc chắn sẽ phải xem xét các kịch bản sau:

• Nguy cơ Bất ổn Biên giới: Sự gia tăng hoạt động quân sự sát sườn Campuchia có thể vô tình hoặc hữu ý gây ra các sự cố ngoài ý muốn dọc biên giới Việt Nam–Campuchia, đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường cảnh giác và đảm bảo an ninh quốc gia.

  
  

• Đứt gãy Chuỗi Cung ứng: Xung đột kéo dài sẽ làm tê liệt giao thương và vận tải trong khu vực Tam giác Phát triển Campuchia–Lào–Việt Nam (CLV), gây thiệt hại nghiêm trọng cho các dự án đầu tư và thương mại của Việt Nam với các nước láng giềng.

  
  

• Thử thách cho ASEAN: Nếu hai thành viên sáng lập ASEAN công khai chiến đấu bằng vũ khí hạng nặng, điều đó sẽ tạo ra tiền lệ xấu và làm suy yếu khả năng của khối ASEAN trong việc giải quyết các tranh chấp nội bộ theo nguyên tắc đồng thuận và không can thiệp.

Trước tình hình này, dự kiến Việt Nam sẽ sử dụng mọi kênh ngoại giao sẵn có, cả song phương và đa phương (trong khuôn khổ ASEAN), để thúc đẩy một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện. Mục tiêu hàng đầu là đưa Thái Lan và Campuchia trở lại bàn đối thoại, nhấn mạnh rằng không có giải pháp quân sự nào cho căng thẳng biên giới.

Sự liên quan của Trung Quốc càng làm tăng thêm sự phức tạp. Việt Nam, cùng với các quốc gia khác, sẽ phải làm việc để đảm bảo rằng sự cạnh tranh quyền lực của các cường quốc bên ngoài không được phép làm trầm trọng thêm cuộc xung đột này.

Tóm lại, đối với Việt Nam, cuộc khủng hoảng Thái Lan–Campuchia không chỉ là một vấn đề khu vực mà còn là một bài kiểm tra nghiêm ngặt đối với chính sách đối ngoại và năng lực bảo vệ hòa bình của quốc gia, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải ổn định tình hình trước khi nó biến thành một cuộc chiến tranh ủy nhiệm (proxy war) làm tổn hại đến sự phát triển chung của Đông Nam Á.