Sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong dưới thời đại phong kiến

Dương Trọng Văn ngày 1 tháng 12 năm 2023

Sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong là một trong những giai đoạn lịch sử quan trọng của Việt Nam. Giai đoạn này kéo dài hơn 150 năm, từ năm 1600 đến năm 1786, và có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của đất nước.

Sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong bắt nguồn từ những biến động chính trị - xã hội trong giai đoạn cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII. Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê, lập ra nhà Mạc. Tuy nhiên, nhà Mạc không được lòng dân và bị quân đội của Nguyễn Kim, một tướng cũ của nhà Lê, đánh bại. Nguyễn Kim lập con vua Lê Chiêu Tông lên ngôi, nhưng trên thực tế, quyền lực nằm trong tay Nguyễn Kim.

Sau khi Nguyễn Kim mất, con trai ông là Nguyễn Hoàng được cử vào trấn thủ Thuận Hóa. Nguyễn Hoàng là một người có tài năng và tầm nhìn xa trông rộng. Ông nhận thấy rằng, nhà Mạc đã suy yếu và không thể giữ được quyền lực lâu dài. Vì vậy, ông đã chủ trương xây dựng một lực lượng quân sự hùng mạnh ở Đàng Trong để chuẩn bị cho việc đánh đổ nhà Mạc.

Năm 1600, Nguyễn Hoàng chính thức ly khai khỏi nhà Mạc, lập ra chính quyền riêng ở Đàng Trong. Điều này dẫn đến sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong.

Trong gần nửa thế kỷ từ 1627 đến 1672, hai bên Đàng Ngoài và Đàng Trong đã xảy ra 7 cuộc chiến tranh lớn. Cuộc chiến tranh này diễn ra vô cùng ác liệt, gây ra nhiều tổn thất cho cả hai bên.

Cuối cùng, hai bên đã ký hòa ước lấy sông Gianh làm ranh giới phân chia lãnh thổ. Miền Bắc sông Gianh thuộc về Đàng Ngoài, miền Nam sông Gianh thuộc về Đàng Trong.

Hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong có những chính sách cai trị khác nhau.

Đàng Ngoài được cai trị bởi nhà Trịnh. Nhà Trịnh là một tập đoàn phong kiến chuyên quyền, hà khắc. Họ đã áp dụng nhiều chính sách để củng cố quyền lực của mình, như:

Mở rộng các cuộc chiến tranh xâm lược, mở rộng lãnh thổ.
Bắt dân đi phu dịch, làm lao dịch nặng nhọc.
Tăng cường kiểm soát của nhà nước đối với đời sống của nhân dân.

Đàng Trong được cai trị bởi nhà Nguyễn. Nhà Nguyễn là một tập đoàn phong kiến có nhiều cải cách tiến bộ. Họ đã áp dụng nhiều chính sách để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, như:

Khuyến khích nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại phát triển.
Mở mang giáo dục, văn hóa.
Xây dựng hệ thống đường sá, thủy lợi.

Sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong có những ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của đất nước.

Về mặt chính trị, sự phân chia đất nước dẫn đến tình trạng chia rẽ, mâu thuẫn giữa hai miền. Điều này làm suy yếu sức mạnh của quốc gia, khiến nước ta dễ bị xâm lược.
Về mặt kinh tế, sự phân chia đất nước dẫn đến sự phát triển không đồng đều giữa hai miền. Đàng Ngoài phát triển chậm hơn Đàng Trong, do bị ảnh hưởng bởi các cuộc chiến tranh xâm lược và chính sách cai trị hà khắc của nhà Trịnh.
Về mặt văn hóa, sự phân chia đất nước dẫn đến sự phân hóa văn hóa giữa hai miền. Đàng Trong tiếp thu nhiều ảnh hưởng của văn hóa phương Tây, trong khi Đàng Ngoài vẫn bảo thủ, trì trệ.

Sự phân chia đất nước ra hai miền Đàng Ngoài và Đàng Trong là một giai đoạn lịch sử quan trọng của Việt Nam. Giai đoạn này có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của đất nước, cả về mặt chính trị, kinh tế, văn hóa.