Những hậu quả tiêu cực của thiên kiến

SƯU TẦM - John Duong ngày 21 tháng 10 năm 2023

Mỗi người đều có những thiên kiến (bias) ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Thiên kiến là những khuynh hướng tư duy có hệ thống hoặc những lối tắt tinh thần mà chúng ta sử dụng để đưa ra quyết định nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, những thiên kiến này cũng có thể dẫn đến những sai lầm trong suy nghĩ và hành động.

Một số loại thiên kiến phổ biến bao gồm:

Thiên kiến xác nhận (confirmation bias): Xu hướng tìm kiếm, tiếp nhận và ghi nhớ thông tin xác nhận những niềm tin hoặc giả thuyết của chính mình.
Thiên kiến hào quang (halo effect): Xu hướng đánh giá cao một người hoặc một thứ dựa trên ấn tượng ban đầu tích cực.
Thiên kiến ngược đời (backfire effect): Xu hướng củng cố niềm tin của mình khi chúng bị thách thức.
Thiên kiến điểm mù (blind spot bias): Xu hướng không nhận ra những thiên kiến của chính mình.

Việc nhận thức về những thiên kiến của mình là rất quan trọng để đưa ra những quyết định sáng suốt hơn. Khi chúng ta nhận thức được những thiên kiến của mình, chúng ta có thể cố gắng khắc phục chúng. Một số cách để khắc phục những thiên kiến bao gồm:

Tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.
Cân nhắc nhiều quan điểm.
Lắng nghe ý kiến của người khác.
Đặt câu hỏi về những giả định của mình.
Suy nghĩ cẩn thận trước khi đưa ra quyết định.

Bằng cách nhận thức về những thiên kiến của mình và cố gắng khắc phục chúng, chúng ta có thể đưa ra những quyết định sáng suốt hơn và tránh những sai lầm trong suy nghĩ và hành động.

Một số ví dụ về những hậu quả tiêu cực của thiên kiến

Một nhà tuyển dụng có thể đưa ra quyết định tuyển dụng thiếu sáng suốt nếu họ bị ảnh hưởng bởi thiên kiến hào quang.
Một nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định đầu tư thiếu sáng suốt nếu họ bị ảnh hưởng bởi thiên kiến xác nhận.
Một người có thể đưa ra quyết định thiếu sáng suốt trong cuộc sống cá nhân của họ nếu họ bị ảnh hưởng bởi thiên kiến điểm mù.

Bằng cách nhận thức về những thiên kiến của mình và cố gắng khắc phục chúng, chúng ta có thể tránh những hậu quả tiêu cực của thiên kiến và đưa ra những quyết định sáng suốt hơn.