Ngày 1/1/2024, Iran chính thức trở thành thành viên thứ 11 của khối BRICS
Dương Trọng Văn ngày 14 tháng 1 năm 2024
Ngày 1/1/2024, Iran chính thức trở thành thành viên thứ 11 của khối BRICS, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quan hệ đối ngoại và triển vọng kinh tế của quốc gia Trung Đông này. Vậy, việc Iran gia nhập BRICS mang lại những ý nghĩa quan trọng nào, đồng thời đặt ra những thách thức gì? Dưới đây là một phân tích sâu hơn về sự kiện này và bày tỏ quan điểm của tôi về tầm quan trọng của bước đi này.
Triển vọng của Iran trong khối BRICS:
Tiếp cận nguồn vốn dồi dào: Các thành viên BRICS như Trung Quốc và Nga sở hữu nguồn vốn đầu tư quốc tế đáng kể. Sự hợp tác kinh tế với khối này có thể giúp Iran thu hút nguồn vốn mới cho các dự án phát triển hạ tầng, năng lượng, và công nghiệp, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Thúc đẩy thương mại khu vực: Bằng việc tham gia vào chuỗi cung ứng xuyên quốc gia của BRICS, Iran có thể mở rộng thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng như dầu mỏ, thảm dệt, nông sản, và các sản phẩm công nghiệp nhẹ. Việc kết nối với thị trường Trung Quốc khổng lồ và các nước khác trong khối hứa hẹn tiềm năng thương mại đáng kể.
Tăng cường vị thế quốc tế: Iran trong lịch sử là một quốc gia có ảnh hưởng trong khu vực Trung Đông. Việc gia nhập BRICS sẽ giúp Iran khẳng định vị thế trên bình diện toàn cầu, tăng cường sự hợp tác về đối ngoại với các nền kinh tế lớn đang nổi, và tham gia vào các diễn đàn kinh tế quốc tế quan trọng.
Giảm phụ thuộc vào phương Tây: Kể từ sau Cách mạng Hồi giáo 1979, Iran phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ và phương Tây. Gia nhập BRICS có thể giúp Iran giảm bớt phụ thuộc kinh tế vào phương Tây, tìm kiếm đối tác thương mại mới và đa dạng hóa quan hệ quốc tế.
Thách thức tiềm ẩn:
Nợ nần: Các dự án hợp tác trong khuôn khổ BRICS thường đi kèm với khoản vay từ các ngân hàng Trung Quốc. Iran cần thận trọng cân nhắc khả năng trả nợ, tránh rơi vào tình trạng nợ nần quá lớn với Trung Quốc, dẫn đến phụ thuộc kinh tế và mất chủ quyền về chính sách kinh tế.
Chiến tranh thương mại: Mối quan hệ căng thẳng giữa các thành viên BRICS và các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ, tiềm ẩn rủi ro chiến tranh thương mại. Iran tham gia BRICS có thể bị ảnh hưởng gián tiếp bởi các xung đột này, ảnh hưởng đến hoạt động thương mại và đầu tư.
Bất ổn chính trị: Một số thành viên BRICS như Brazil và Nam Phi đang trải qua giai đoạn chính trị bất ổn. Sự bất ổn này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hợp tác và ổn định trong khối, tác động đến triển vọng kinh tế của Iran.
Tác động môi trường: Một số dự án hạ tầng được Trung Quốc tài trợ trong khuôn khổ BRI từng gây lo ngại về tác động môi trường. Iran cần thận trọng lựa chọn các dự án, đảm bảo cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Quan điểm cá nhân về tầm quan trọng của việc Iran gia nhập BRICS:
Việc Iran gia nhập BRICS là một bước đi mang tính chiến lược với cả triển vọng và thách thức. Mặc dù hứa hẹn những lợi ích đáng kể về kinh tế và ngoại giao, Iran cần thận trọng cân nhắc các rủi ro về nợ nần, chiến tranh thương mại, bất ổn chính trị và tác động môi trường.
Để khai thác tối đa những lợi ích từ BRICS, Iran cần:
Lựa chọn cẩn thận các dự án hợp tác: ưu tiên các dự án phù hợp với chiến lược phát triển bền vững của đất nước, mang lại lợi ích lâu dài cho nền kinh tế và người dân.
Đa dạng hóa nguồn vốn: tránh phụ thuộc quá nhiều vào nguồn vốn Trung Quốc, tìm kiếm đối tác đầu tư từ các thành viên khác trong khối và các nguồn khác trên thế giới.
Tăng cường tính minh bạch: xây dựng các cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch trong việc quản lý các khoản vay và thực hiện các dự án.
Cân bằng quan hệ quốc tế: duy trì chính sách đối ngoại độc lập, linh hoạt, tránh bị kéo vào các cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc.
Khối BRICS và Khả năng Tham gia của Việt Nam: Cân nhắc Cơ hội và Thách Thức
Nhóm BRICS, vốn là viết tắt của Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, đã nổi lên như một khối các nền kinh tế đang nổi mạnh mẽ trong những năm gần đây. Với tổng dân số chiếm 42% thế giới, 23% GDP toàn cầu và 18% thương mại quốc tế, BRICS không chỉ là một thế lực kinh tế đáng kể mà còn là một diễn đàn quan trọng cho hợp tác Nam - Nam và thúc đẩy các chương trình nghị sự kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh đó, câu hỏi liệu Việt Nam có nên tham gia BRICS hay không trở thành một chủ đề thu hút sự quan tâm lớn cả trong nước và quốc tế.
Những Thành viên BRICS: Điểm Mạnh và Thách Thức
Brazil: Nền kinh tế lớn nhất ở Mỹ Latinh với nguồn tài nguyên dồi dào, Brazil đóng vai trò là nhà cung cấp thực phẩm và kim loại hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, Brazil cũng phải đối mặt với những thách thức như bất ổn chính trị, tham nhũng và khoảng cách giàu nghèo lớn.
Nga: Là một cường quốc năng lượng với nền công nghiệp nặng phát triển, Nga đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực dầu mỏ, khí đốt và kim loại. Tuy nhiên, nền kinh tế Nga phụ thuộc nhiều vào giá năng lượng và phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây.
Ấn Độ: Nền dân chủ lớn nhất thế giới với lực lượng lao động dồi dào và thị trường nội địa khổng lồ, Ấn Độ là một điểm đến hấp dẫn cho đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, Ấn Độ cũng phải đối mặt với thách thức về cơ sở hạ tầng kém phát triển, quan liêu và bất bình đẳng xã hội.
Trung Quốc: Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và là động lực tăng trưởng chính của toàn cầu, Trung Quốc đóng vai trò chủ chốt trong BRICS. Trung Quốc sở hữu nguồn vốn dồi dào, công nghệ tiên tiến và chuỗi cung ứng rộng lớn. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng phải đối mặt với các thách thức về nợ nần gia tăng, bất ổn tài chính và căng thẳng thương mại với Mỹ.
Nam Phi: Nền kinh tế lớn nhất ở châu Phi với tài nguyên phong phú, Nam Phi đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa châu Phi và BRICS. Tuy nhiên, Nam Phi cũng phải đối mặt với các thách thức về thất nghiệp cao, bất ổn xã hội và tham nhũng.
Việt Nam và Khả năng Tham gia BRICS: Những Cơ Hội và Thách Thức
Cơ hội:
Thúc đẩy thương mại và đầu tư: Tham gia BRICS có thể mở ra thị trường rộng lớn cho các hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là nông sản, dệt may và đồ gỗ. Việc tiếp cận nguồn vốn dồi dào của các thành viên BRICS cũng có thể thúc đẩy đầu tư cho các dự án phát triển hạ tầng và công nghiệp của Việt Nam.
Tăng cường vị thế quốc tế: Là thành viên của BRICS, Việt Nam có thể nâng cao vị thế và tầm ảnh hưởng trên trường quốc tế, tăng cường hợp tác ngoại giao với các nền kinh tế lớn đang nổi và tham gia vào các diễn đàn kinh tế quan trọng.
Học hỏi kinh nghiệm phát triển: Các thành viên BRICS, đặc biệt là Trung Quốc, đã đạt được những thành tựu đáng kể trong quá trình phát triển kinh tế. Việt Nam có thể học hỏi từ kinh nghiệm của họ để cải thiện mô hình phát triển và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Thách thức:
Nợ nần: Các khoản vay từ các thành viên BRICS, đặc biệt là Trung Quốc, có thể dẫn đến rủi ro nợ gia tăng, ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính của Việt Nam trong dài hạn. Cần cân nhắc kỹ lưỡng năng lực trả nợ và tránh phụ thuộc quá lớn vào nguồn vốn của các nước láng giềng.
Tác động môi trường: Một số dự án do Trung Quốc tài trợ trong khuôn khổ BRI đã gây lo ngại về tác động môi trường. Việt Nam cần đảm bảo phát triển theo hướng bền vững, cân nhắc kỹ tác động môi trường trước khi triển khai các dự án hợp tác với BRICS.
Chiến tranh thương mại: Mối quan hệ căng thẳng giữa các thành viên BRICS và các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ, tiềm ẩn rủi ro chiến tranh thương mại. Việt Nam tham gia BRICS có thể bị ảnh hưởng gián tiếp bởi các xung đột này, ảnh hưởng đến hoạt động thương mại và đầu tư.
Lựa chọn các dự án hợp tác phù hợp: ưu tiên các dự án mang lại lợi ích kinh tế-xã hội lâu dài, phù hợp với chiến lược phát triển bền vững của đất nước.
Đa dạng hóa nguồn vốn: tránh phụ thuộc quá lớn vào nguồn vốn của các thành viên BRICS, tìm kiếm đối tác đầu tư từ các nguồn khác trên thế giới.
Tăng cường tính minh bạch: xây dựng các cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch trong việc quản lý các khoản vay và thực hiện các dự án.
Cân bằng quan hệ quốc tế: duy trì chính sách đối ngoại độc lập, linh hoạt, tránh bị cuốn vào các cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc.
Comments