Xuất khẩu lao động: Giải pháp tạm thời hay sự nhục nhã quốc gia?

Dương Trọng Văn ngày 4 tháng 2 năm 2024

Thực trạng: Xuất khẩu lao động (XKLĐ) là một kênh quan trọng trong việc giải quyết việc làm và thu hút ngoại tệ cho Việt Nam. Theo thống kê, năm 2023, Việt Nam đã cử hơn 180.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, với tổng kim ngạch kiều hối ước đạt 14 tỷ USD. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, XKLĐ cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ và hệ lụy cần được xem xét kỹ lưỡng.

Mặt trái của XKLĐ:

Sự phụ thuộc vào thị trường lao động nước ngoài: Việt Nam đang phụ thuộc quá nhiều vào thị trường lao động nước ngoài, đặc biệt là các nước có trình độ phát triển cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan. Điều này khiến Việt Nam dễ bị ảnh hưởng bởi các biến động kinh tế và chính sách của các nước tiếp nhận lao động.

Chất lượng lao động thấp: Phần lớn lao động Việt Nam xuất khẩu đi làm việc ở nước ngoài có trình độ tay nghề thấp, chủ yếu làm việc trong các ngành nghề nặng nhọc, nguy hiểm, vất vả.

Môi trường làm việc và sinh hoạt thiếu an toàn: Nhiều lao động Việt Nam phải đối mặt với môi trường làm việc và sinh hoạt thiếu an toàn, bị bóc lột sức lao động, bị phân biệt đối xử, thậm chí bị bạo hành.

Gây ra nhiều vấn đề xã hội: XKLĐ cũng dẫn đến nhiều vấn đề xã hội như: tệ nạn xã hội, bạo lực gia đình, trẻ em mồ côi, v.v.

XKLĐ không thể là biện pháp phát triển lâu dài:

Làm cạn kiệt nguồn nhân lực: Việc xuất khẩu lao động trẻ, khỏe mạnh sang nước ngoài làm việc đang làm cạn kiệt nguồn nhân lực cho đất nước, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế trong nước.

Gây mất cân bằng trong cơ cấu dân số: Việc nhiều lao động nam giới đi xuất khẩu lao động dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính, ảnh hưởng đến hôn nhân và gia đình.

Hạn chế phát triển năng lực nội tại: Việc phụ thuộc vào XKLĐ khiến Việt Nam lơ là việc phát triển năng lực nội tại, như: nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, phát triển khoa học công nghệ, v.v.

Giải pháp thay thế:

Tập trung phát triển thị trường nội địa: Cần tập trung phát triển thị trường nội địa, tạo ra nhiều việc làm cho người lao động trong nước.

Nâng cao năng suất lao động: Cần đầu tư vào giáo dục, đào tạo, nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động, đồng thời áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất lao động.

Hạn chế xuất khẩu lao động: Chỉ nên xuất khẩu lao động có trình độ tay nghề cao, sang các nước có môi trường làm việc an toàn và được hưởng đầy đủ quyền lợi.

Kết luận:

XKLĐ là một giải pháp tạm thời để giải quyết việc làm và thu hút ngoại tệ cho Việt Nam. Tuy nhiên, về lâu dài, Việt Nam cần tập trung phát triển thị trường nội địa và năng suất lao động để giảm bớt sự phụ thuộc vào XKLĐ, hướng đến một nền kinh tế phát triển bền vững và tự chủ.

Lời kêu gọi:

Hãy chấm dứt những hành động "xin ăn quốc tế" bằng cách xuất khẩu lao động giá rẻ. Hãy tập trung phát triển đất nước, nâng cao chất lượng lao động và tạo ra môi trường làm việc tốt cho người lao động trong nước. Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể thực sự tự chủ và phát triển mạnh mẽ.

Lưu ý: Bài viết này chỉ đề cập đến những mặt trái của XKLĐ và đưa ra giải pháp thay thế. Tuy nhiên, cũng cần ghi nhận những đóng góp tích cực của XKLĐ cho nền kinh tế Việt Nam trong thời gian qua.