NHỮNG BÀI HỌC TỪ SỰ SỤP ĐỔ CỦA CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN Ở NGA

Hữu Tâm ngày 30 tháng 4 năm 2025

Các quốc gia Trung Cộng, Việt Cộng, Lào Cộng, Hàn Cộng và Cuba Cộng hiện nay đều theo đuổi hệ thống chính trị dựa trên nền tảng chủ nghĩa cộng sản, mặc dù mỗi nước có những đặc điểm và con đường phát triển riêng biệt.

Trung Quốc, với dân số đông nhất thế giới và nền kinh tế lớn thứ hai, đã trải qua những cải cách kinh tế sâu rộng trong những thập kỷ gần đây, dẫn đến sự tăng trưởng kinh tế ấn tượng. Tuy nhiên, sự phát triển này đi kèm với những thách thức về bất bình đẳng thu nhập, ô nhiễm môi trường và kiểm soát chính trị chặt chẽ.

Việt Nam và Lào cũng đã thực hiện những bước đi hướng tới nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa hơn với đầu tư nước ngoài và thương mại quốc tế. Quá trình này đã mang lại những cải thiện đáng kể về mức sống cho người dân, nhưng vẫn còn tồn tại những vấn đề về quản trị, tham nhũng và khoảng cách phát triển giữa các vùng miền.

Bắc Triều Tiên duy trì một hệ thống chính trị và kinh tế khép kín và tập trung cao độ. Nước này phải đối mặt với nhiều khó khăn kinh tế và nhân đạo, đồng thời chịu sự cô lập quốc tế do chương trình vũ khí hạt nhân và các vấn đề nhân quyền.

Cuba, sau nhiều thập kỷ chịu lệnh cấm vận của Mỹ, đang dần mở cửa nền kinh tế và xã hội. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, những thay đổi gần đây cho thấy sự điều chỉnh trong mô hình kinh tế và xã hội của nước này.

Lịch sử phong trào cộng sản quốc tế là một quá trình phức tạp và đa dạng, với nhiều diễn giải và ứng dụng khác nhau của chủ nghĩa Marx-Lenin. Sự trỗi dậy và suy tàn của Liên Xô đã có tác động sâu sắc đến các quốc gia theo hệ thống này. Ngày nay, các quốc gia cộng sản còn lại đang phải đối mặt với những thách thức riêng trong bối cảnh toàn cầu hóa và những thay đổi nhanh chóng của thế giới hiện đại. Mỗi quốc gia đang tìm kiếm con đường phát triển phù hợp với điều kiện và đặc điểm riêng của mình.

Sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga (Liên Xô) là một quá trình phức tạp với nhiều nguyên nhân đan xen. Một trong những yếu tố quan trọng là sự trì trệ kinh tế kéo dài trong những thập kỷ cuối của Liên Xô. Hệ thống kinh tế kế hoạch hóa tập trung không còn đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của người dân, dẫn đến tình trạng thiếu hụt hàng hóa, năng suất lao động thấp và tụt hậu so với các nước phương Tây.

Bên cạnh đó, sự thiếu tự do chính trị và đàn áp các quyền cơ bản của con người đã gây ra sự bất mãn âm ỉ trong xã hội. Chính sách "Glasnost" (cởi mở) và "Perestroika" (cải cách) được Mikhail Gorbachev khởi xướng vào giữa những năm 1980 đã vô tình khơi dậy những khát vọng tự do và dân chủ vốn bị kìm nén bấy lâu. Người dân bắt đầu đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc hơn trong hệ thống chính trị và kinh tế.

Ngoài ra, sự suy yếu của hệ tư tưởng cộng sản và sự mất niềm tin vào vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô cũng đóng một vai trò quan trọng. Những lời hứa về một xã hội cộng sản tươi sáng ngày càng trở nên xa vời so với thực tế cuộc sống khó khăn mà người dân phải đối mặt.

Người dân Nga có thực sự lựa chọn từ bỏ chủ nghĩa cộng sản hay bị buộc phải làm như vậy, có thể nói rằng đó là kết quả của cả hai yếu tố. Sự bất mãn và mong muốn thay đổi từ phía người dân đã tạo ra áp lực lớn đối với chính phủ. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng chịu sự chi phối mạnh mẽ từ các quyết định của giới lãnh đạo, đặc biệt là Gorbachev, người đã chủ trương những cải cách mang tính cách mạng. Sự sụp đổ của các nước cộng sản ở Đông Âu vào cuối những năm 1980 cũng tạo thêm động lực và niềm tin cho những người ủng hộ sự thay đổi ở Liên Xô.

Việc Nga từ bỏ chủ nghĩa cộng sản mang lại cả những lợi ích và tác hại.

Lợi ích:

• Tự do chính trị và cá nhân: Người dân Nga được hưởng nhiều quyền tự do hơn, bao gồm tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do hội họp và tự do đi lại.

• Chuyển đổi sang kinh tế thị trường: Việc áp dụng cơ chế thị trường đã tạo ra động lực kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng và mang lại nhiều cơ hội kinh doanh hơn.

• Hội nhập quốc tế: Nga đã trở thành một thành viên của nhiều tổ chức quốc tế và có quan hệ hợp tác rộng rãi hơn với các nước trên thế giới.

• Cải thiện mức sống (ban đầu): Trong những năm đầu sau khi Liên Xô tan rã, một bộ phận dân chúng đã có cơ hội tiếp cận với nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn.

Tác hại:

• Khủng hoảng kinh tế: Quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường diễn ra không suôn sẻ, dẫn đến tình trạng siêu lạm phát, thất nghiệp gia tăng và sự suy giảm mạnh mẽ của sản xuất.

• Bất bình đẳng gia tăng: Sự phân hóa giàu nghèo trở nên sâu sắc hơn, với một số ít người giàu lên nhanh chóng trong khi phần lớn dân chúng phải đối mặt với khó khăn kinh tế.

• Xáo trộn xã hội: Sự thay đổi hệ thống chính trị và kinh tế đã gây ra những xáo trộn lớn trong xã hội, làm suy yếu các hệ thống an sinh xã hội và trật tự pháp luật.

• Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa độc tài: Mặc dù ban đầu có những hy vọng về một nước Nga dân chủ, quyền lực dần tập trung vào tay một số ít người, và chủ nghĩa dân tộc cực đoan trỗi dậy.

• Mất đi vị thế siêu cường: Sự tan rã của Liên Xô đồng nghĩa với việc Nga mất đi vị thế siêu cường trên trường quốc tế.

Tóm lại, sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga là một bước ngoặt lịch sử với những hậu quả sâu rộng và phức tạp. Mặc dù mang lại những cơ hội mới về tự do và phát triển kinh tế, quá trình chuyển đổi cũng đi kèm với nhiều khó khăn và thách thức, mà một số trong đó vẫn còn ảnh hưởng đến nước Nga ngày nay.

Tiềm năng sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam cũng là một đề tài được nhiều người quan tâm. Mặc dù Việt Nam đã có những cải cách kinh tế đáng kể theo hướng "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", hệ thống chính trị vẫn duy trì sự lãnh đạo độc quyền của Đảng Cộng sản. Tuy nhiên, những thách thức nội tại và ngoại cảnh có thể tạo ra những áp lực đối với sự bền vững của hệ thống này trong tương lai.

Một trong những thách thức lớn là vấn đề tham nhũng và sự bất bình đẳng gia tăng. Tình trạng tham nhũng lan rộng không chỉ gây thất thoát tài sản quốc gia mà còn làm suy giảm niềm tin của người dân vào chính quyền. Sự phân hóa giàu nghèo ngày càng sâu sắc có thể dẫn đến những bất ổn xã hội và làm suy yếu sự đồng thuận trong xã hội.

Bên cạnh đó, sự phát triển của internet và mạng xã hội đã tạo ra những không gian mới cho việc trao đổi thông tin và bày tỏ ý kiến, vượt ra ngoài sự kiểm soát truyền thống của nhà nước. Điều này có thể dẫn đến sự gia tăng nhận thức về các vấn đề xã hội và chính trị, cũng như khơi dậy những khát vọng về tự do và dân chủ trong một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ.

Những bài học từ sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga có thể mang lại những hiểu biết sâu sắc cho những người trẻ Việt Nam đang đấu tranh cho tự do và dân chủ:

• Sức mạnh của khát vọng tự do: Sự thay đổi ở Nga cho thấy rằng khát vọng tự do và dân chủ là một động lực mạnh mẽ không thể bị đàn áp mãi mãi. Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn và rủi ro, việc kiên trì đấu tranh cho những giá trị này là vô cùng quan trọng.

• Vai trò của thông tin và sự thật: Sự cởi mở thông tin ("Glasnost") ở Liên Xô đã đóng một vai trò quan trọng trong việc làm thức tỉnh người dân và tạo ra áp lực đòi hỏi sự thay đổi. Trong bối cảnh Việt Nam, việc tiếp cận và lan tỏa thông tin khách quan, không bị kiểm duyệt là một yếu tố then chốt để nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự thay đổi.

• Tầm quan trọng của sự đoàn kết: Sự đoàn kết của các lực lượng xã hội khác nhau, từ trí thức, sinh viên đến công nhân, đã tạo ra một sức mạnh tổng hợp trong phong trào dân chủ ở Nga. Những người trẻ Việt Nam cần tìm kiếm sự đồng lòng và hợp tác để tăng cường sức mạnh cho cuộc đấu tranh của mình.

• Những cạm bẫy của quá trình chuyển đổi: Kinh nghiệm của Nga cho thấy quá trình chuyển đổi từ một hệ thống độc tài sang dân chủ có thể đầy rẫy những khó khăn và thách thức, bao gồm khủng hoảng kinh tế, bất ổn xã hội và sự trỗi dậy của các thế lực phản dân chủ. Việc chuẩn bị cho những khó khăn này và xây dựng một tầm nhìn rõ ràng về một tương lai dân chủ là rất quan trọng.

• Sự kiên nhẫn và bền bỉ: Sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga không diễn ra trong một sớm một chiều mà là kết quả của một quá trình đấu tranh lâu dài. Những người trẻ Việt Nam cần có sự kiên nhẫn và bền bỉ trong cuộc đấu tranh của mình, nhận thức rằng sự thay đổi thực sự có thể mất nhiều thời gian và công sức.

Tóm lại, mặc dù bối cảnh Việt Nam có những đặc thù riêng, những bài học từ sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga vẫn còn nguyên giá trị đối với những người trẻ đang mơ ước về một Việt Nam tự do và dân chủ. Bằng cách học hỏi từ lịch sử, đoàn kết và kiên trì, họ có thể đóng góp vào một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước.