LỜI CẢNH TỈNH VỀ CHIẾN TRANH THẾ GIỚI LẦN THỨ 3 CỦA ALBERT EINSTEIN

Dương Trọng Văn ngày 12 tháng 4 năm 2024

Câu nói: "Tôi không biết họ dùng vũ khí gì để chiến đấu trong Thế chiến thứ ba, nhưng tôi biết họ sẽ dùng gậy gộc trong Thế chiến thứ tư" - được cho là của Albert Einstein, vị thiên tài vĩ đại của thế kỷ 20, vang vọng đến tận ngày nay. Lời cảnh báo ấy, vừa chất chứa sự bất lực và niềm hy vọng mong manh, thôi thúc chúng ta nhìn nhận chiến tranh không chỉ bằng lăng kính lịch sử hào hùng, mà còn bằng trái tim run rẩy và khối óc suy tư.

Thế chiến đã từng nhuốm đỏ trái đất bằng máu và nước mắt. Súng ống, bom đạn - những vũ khí tối tân nhất thời đại - hủy diệt không chỉ sinh mạng con người, mà còn cả nền văn minh, hệ sinh thái. Chiến tranh không chừa một ai, biến trẻ thơ thành mồ côi, người già mất con cháu, vợ chồng ly tán. Vết thương chiến tranh hằn sâu trên da thịt, trên tâm hồn nhiều thế hệ, là lời nhắc nhở day dứt về sự tàn khốc và vô nghĩa của chiến tranh.

Nhưng tại sao Einstein lại bi quan cho rằng chiến tranh thứ tư sẽ là chiến tranh của gậy gộc? Phải chăng đó là sự mỉa mai cay đắng? Chẳng phải sau mỗi cuộc chiến, loài người lại nỗ lực xây dựng hòa bình, thiết lập luật pháp quốc tế, củng cố các tổ chức liên minh nhằm ngăn chặn chiến tranh bùng nổ? Chẳng phải chúng ta đang từng bước hướng tới một thế giới hòa hợp, nơi các quốc gia giải quyết xung đột bằng đối thoại và ngoại giao?

Tuy nhiên, ngọn lửa chiến tranh luôn tiềm ẩn trong lòng con người. Lòng tham lam, sự kiêu ngạo, những bất đồng về ý thức hệ, lãnh thổ - tất cả đều có thể châm ngòi cho một cuộc chiến tranh mới. Và khi chiến tranh tổng lực, hủy diệt tất cả, không còn khả thi, thì chiến tranh du kích, chiến tranh vũ trang thô sơ lại có thể bùng nổ. Gậy gộc, vũ khí thô sơ nhất của loài người, sẽ trở thành biểu tượng bi kịch cho sự thụt lùi của văn minh, cho sự lặp lại những sai lầm đẫm máu.

Câu nói của Einstein đánh thức chúng ta về một viễn cảnh đáng sợ: một thế giới hoang tàn, nơi chiến tranh đã hủy diệt nền tảng khoa học, công nghệ, khiến con người trở lại thời kỳ đồ đá. Nhưng thay vì chỉ run rẩy sợ hãi, chúng ta hãy biến nỗi sợ thành động lực. Hãy biến câu nói của Einstein thành một lời cảnh tỉnh, một lời kêu gọi hành động.

Chúng ta, những người yêu chuộng hòa bình, cần nỗ lực không ngừng để ngăn chặn chiến tranh. Bằng cách nào? Bằng giáo dục. Bằng việc lan tỏa những giá trị nhân văn, lòng khoan dung và hiểu biết giữa các nền văn hóa. Bằng việc xây dựng một thế giới nơi đối thoại là giải pháp, nơi hợp tác là kim chỉ nam.

Hãy dạy cho thế hệ trẻ em về những hậu quả khốc liệt của chiến tranh. Hãy cho chúng biết bom đạn không mang lại vinh quang, mà chỉ gieo rắc tang tóc. Hãy nuôi dưỡng trong chúng tinh thần yêu chuộng hòa bình, biết giải quyết vấn đề bằng lý trí và thiện chí.

Hãy xây dựng hòa bình trong từng gia đình, cộng đồng, quốc gia. Hãy xây dựng những cầu nối hữu nghị, những tổ chức hợp tác quốc tế, vì một tương lai hòa bình và thịnh vượng chung.

Chiến tranh có thể bùng nổ bất cứ lúc nào, nhưng hòa bình cũng vậy. Quyền lựa nằm trong tay chúng ta. Chúng ta có thể chọn tiếp tục leo thang hận thù, hoặc xây dựng một thế giới hòa hợp, nơi gậy gộc chỉ là vật dụng sinh hoạt, chứ không phải vũ khí hủy diệt.

Hãy biến câu nói của Einstein thành một lời tiên tri không bao giờ trở thành sự thật. Hãy cùng nhau vun đắp hòa bình, vì một tương lai tươi sáng cho chính chúng ta và cho thế hệ mai sau.