Cộng đồng chung vận mệnh: Giấc mơ hay cạm bẫy?

Van John Duong December 16, 2023

Trong những năm gần đây, cụm từ "Cộng đồng chung vận mệnh" được nhắc đến nhiều trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, thu hút sự quan tâm rộng rãi và không ít tranh luận. Mặc dù mang ý nghĩa hợp tác, chia sẻ, song "Cộng đồng chung vận mệnh" vẫn là một khái niệm mơ hồ, gây ra nhiều nghi ngại và lo lắng. Bài viết này nhằm phân tích bản chất của "Cộng đồng chung vận mệnh", những mặt lợi - hại tiềm tàng, đồng thời đưa ra góc nhìn cá nhân về mối quan hệ phức tạp này.

Khái niệm và mục tiêu của "Cộng đồng chung vận mệnh":

"Cộng đồng chung vận mệnh" do Chủ tịch Tập Cận Bình đề xướng, ban đầu nhắm đến xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam. Bản chất của "Cộng đồng chung vận mệnh" được Trung Quốc nhấn mạnh đến hợp tác kinh tế, an ninh, văn hóa, nhằm củng cố vị thế của Trung Quốc trong khu vực và xây dựng một trật tự quốc tế đa cực với Trung Quốc đóng vai trò chi phối.

Mặt lợi của "Cộng đồng chung vận mệnh":

Cơ hội hợp tác phát triển: Việt Nam và Trung Quốc đều là những nền kinh tế đang phát triển, có nhiều lợi thế bổ sung cho nhau. "Cộng đồng chung vận mệnh" có thể thúc đẩy giao thương, đầu tư, hợp tác công nghệ, tạo ra cơ hội phát triển kinh tế cho cả hai nước.

Kiểm soát an ninh khu vực: Cùng nhau giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, buôn lậu ma túy, dịch bệnh... có thể tăng cường ổn định và an ninh cho khu vực.

Gìn giữ hòa bình biên giới: Một quan hệ ổn định, hợp tác giữa hai nước có lịch sử phức tạp như Việt Nam và Trung Quốc sẽ góp phần duy trì hòa bình biên giới, đảm bảo an ninh quốc gia.

Nâng cao vị thế Việt Nam: Tham gia "Cộng đồng chung vận mệnh" giúp Việt Nam tăng cường ảnh hưởng đối với các công việc, sáng kiến trong khu vực, từ đó nâng cao vị thế và tiếng nói trên trường quốc tế.

Mặt hại tiềm tàng của "Cộng đồng chung vận mệnh":

Lệ thuộc kinh tế: Tăng cường trao đổi với Trung Quốc có thể khiến Việt Nam phụ thuộc về thị trường, công nghệ Trung Quốc, làm giảm tính tự chủ kinh tế và dễ bị thao túng.

Bất lợi trong cạnh tranh: Trung Quốc với tiềm lực kinh tế mạnh có thể tận dụng "Cộng đồng chung vận mệnh" để mở rộng thị trường, gây khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam trong nước và khu vực.

Áp lực chính trị - an ninh: Trung Quốc có thể dùng "Cộng đồng chung vận mệnh" để can thiệp vào nội tình Việt Nam, hạn chế tự do báo chí, tôn giáo, hay gây hấn về biển Đông, đe dọa an ninh quốc gia.

Mất cân bằng khu vực: "Cộng đồng chung vận mệnh" theo cách hiểu của Trung Quốc có thể dẫn đến sự phụ thuộc của các nước láng giềng, tạo ra một khu vực do Trung Quốc chi phối, gây mất ổn định và cạnh tranh gay gắt.

Góc nhìn cá nhân về "Cộng đồng chung vận mệnh":

Tôi nhìn nhận "Cộng đồng chung vận mệnh" với sự thận trọng và hoài nghi. Mặc dù thừa nhận những lợi ích tiềm tàng về kinh tế, an ninh, song các rủi ro về lệ thuộc, mất cân bằng khu vực và chủ trương bành trướng của Trung Quốc khiến tôi e ngại.

Để tham gia "Cộng đồng chung vận mệnh" một cách khôn ngoan, Việt Nam cần cân nhắc kỹ lưỡng các điều kiện sau:

Đảm bảo độc lập, tự chủ: Mọi hợp tác phải tôn trọng lợi ích quốc gia, bảo đảm độc lập về kinh tế, chính trị, văn hóa.

Cân bằng quan hệ đa phương: Việt Nam cần duy trì cân bằng trong quan hệ quốc tế, tránh phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, phát triển quan hệ đối tác chiến lược với các nước lớn khác như Mỹ, Nhật Bản, EU.

Dân chủ, minh bạch trong hợp tác: Các dự án hợp tác phải tuân thủ quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi của người dân, tránh trở thành công cụ thao túng chính trị.

Kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ: Biển Đông là lợi ích cốt lõi của Việt Nam, bất kỳ hợp tác nào cũng không được xâm phạm đến chủ quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên biển.

"Cộng đồng chung vận mệnh" là một cơ hội lớn, nhưng cũng là một thách thức không nhỏ đối với Việt Nam. Với sự tỉnh táo, khôn ngoan, và kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội hợp tác, tránh rơi vào cạm bẫy.